Prominente gebouwen

Voorschoten heeft in 2009 67 gemeentelijke en 54 rijksmonumenten. Hieronder vindt u informatie over een aantal prachtige monumentale panden in de gemeente Voorschoten.

De Zilverfabriek

Het dorp had tot ver in de 20e eeuw een bekende klank vanwege zijn zilverindustrie. De Zilverfabriek van Van Kempen en Begeer is in 1858 gebouwd in een eclectisch-classicistische stijl. Het ijzeren inrijhek is jugendstil. Het gebouw is als zilverfabriek tot 1984 in bedrijf gebleven. Na een grondige verbouwing op basis van een ontwerp van de Amerikaanse architecten Robert Stern en Graham Wyatt werd hier de firma Mexx gevestigd, die echter in 2008 naar Amsterdam verhuisde. Alleen de imposante, zeer brede gevel is nog authentiek; daarachter gaat een modern gebouw schuil.

De Dorpskerk

De Dorpskerk heeft een aantal voorgangers, de eerste uit stamt uit de 12e eeuw. In 1868 werd de huidige kerk, de vierde op deze plaats, in Engels Neogotische stijl opgeleverd. In de jaren 1955-1958 is de kerk gerestaureerd, deels teruggedraaid tijdens de inpandige restauratie in 2000 (plafond en draagconstructie zichtbaar, ramen geheel zichtbaar). In de Dorpskerk staat een orgel dat oorspronkelijk werd gebouwd door Jacobus Zeemans uit Breda. Dit in 1720 in gebruik genomen instrument is daarna diverse malen aangepast en gerestaureerd. In de Dorpskerk worden, naast kerkdiensten, culturele evenementen (concerten, toneel, cabaret, literair) georganiseerd.

Kasteel Duivenvoorde

Aan de zuidkant van Voorschoten ligt het Kasteel Duivenvoorde dat sinds 1226 particulier bezit is en steeds door vererving van eigenaar is veranderd. De laatste eigenares, Johanna Maria baronesse Schimmelpenninck van der Oye (née Beelaerts van Blokland), heeft het landgoed, huis en inboedel ondergebracht in een stichting. Het kasteel is, afgezien van het bewoonde gedeelte, toegankelijk als museum.

Ter Wadding

Ter Wadding, gelegen aan de Leidseweg 557, is een landhuis, in zijn huidige vorm uit ca. 1770, met invloeden van de rococostijl. Al eerder was er sprake van een 'huizinge' (1687) of 'hofstede' (1716). Het huis is gebouwd op een plaats die al in 866 met 'ter wadding' -doorwaadbare plaats- werd aangeduid. Mogelijk kon men vanaf de strandwal waarop Voorschoten is gebouwd op dit punt de Oude Rijn oversteken. Provinciale Waterstaat had Ter Wadding als kantoor in gebruik.  

Bijdorp

Bijdorp werd in 1634 een landgoed. Op dezelfde plaats lag daarvoor een hofstede die in de zestiende eeuw eigendom was van rider Jacob Oem van Wijngaarden. Het landgoed werd in 1875 eigendom van de congregatie van dominicanessen van de Heilige Catharina van Siena, vrouwelijke volgelingen van Sint Dominicus. Zij maakten van de buitenplaats een klooster en voegden in 1895 een kleine kruiskerk in neogotische bouwstijl aan het complex toe. De zusters gaven onderwijs -het Rooms Katholieke Instituut Onze Lieve Vrouwe van Lourdes- en in het pensionaat verbleven jonge juffrouwen van deftige stand om een beschaafde en tevens godsdienstige opvoeding te genieten.

Sint Laurentiuskerk

Iets ten noorden van het dorpscentrum staat de Sint Laurentiuskerk, een tussen 1865 en 1868 gebouwde, door de architect Th. Asseler (1823-1879) ontworpen neogotische pseudobasiliek met een 45 meter hoge toren. Sinds 1976 is de Laurentiuskerk een Rijksmonument.

Ambachts- en Baljuwhuis

Het Baljuwhuis is het 17e eeuw woonhuis van de baljuw (later van de burgemeester), met rechte kroonlijsten en natuurstenen banden tussen het metselwerk. Het vormt een eenheid (een gedeelde ingang) met het Ambachtshuis, het huis van het ambacht, dat een trapgevel uit 1635 heeft. Dit pand aan de Voorstraat is in gebruik als restaurant, museum en trouwzaal.

Berbice

Berbice is een buitenplaats met landhuis uit 1669, later uitgebreid met onder andere een oranjerie en bijzondere tuinmuren. Het bouwen van tuinmuren was in de 18e eeuw populair voor het telen van fruitgewassen die eigenlijk niet voor het Nederlandse klimaat waren.

Allemansgeest

In 1369 stond op dezelfde plaats de hoeve Almansgeest; rond 1750 veranderde deze naam in Allemansgeest. In 1829 werd het landhuis hernoemd tot Berbice, naar de Nederlandse kolonie Berbice in tegenwoordig Guyana.

Beresteyn

Beresteyn is een landhuis op het zuidwestelijke deel van Berbice dat in 1828 werd verkocht aan jonkheer Hugo van Beresteyn. In 1893 werd Beresteyn verkocht en werd het 'Instituut Wullings', een chique jongenskostschool met HBS, gevestigd. Het huis kreeg toen een nieuwe gevel en werd uitgebreid. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het instituut gesloten. Na de oorlog werd Beresteyn seminarie en klooster van de paters Kapucijnen en in 1954 ging het over naar de paters Montfortanen. Na hun vertrek in mei 2001 bood het huis onderdak aan diverse stichtingen, kunstenaars en buitenlandse werknemers.

Gemeentehuis

In 1925 is het raadhuis met school, gymzaal en conciergewoning rondom een binnenplein ontworpen door de Haagse architect W. Verschoor. Verschoor bouwde veel grote appartementencomplexen zoals Huize Boszicht aan de Benoordenhoutseweg in Den Haag. De lambriseringen van de ontvangsthal in Boszicht en de Raadzaal in Voorschoten zijn nagenoeg identiek. De gymzaal is inmiddels afgebroken en vervangen door een uitbreiding van het gemeentehuis.