Eindejaarsspeech van de burgemeester

In de Marotzaal van Kasteel Duivenvoorde organiseerde de gemeente donderdagavond 14 december een eindejaarsbijeenkomst. Op deze pagina leest u de geschreven speech van burgemeester Nadine Stemerdink, die het uitgangspunt was voor de gesproken woorden.

Beste inwoners, ondernemers, organisaties, verenigingen, collega-bestuurders, enzovoorts. Hartelijk welkom op deze eindejaarsbijeenkomst. Wat fijn dat wij u met zovelen in dit prachtige Kasteel Duivenvoorde mogen ontvangen. In de mooie kerstsfeer met heel veel lichtjes en kaarsjes. Het is voor Voorschoten wellicht ook de start van een nieuwe traditie: in plaats van een nieuwjaarsreceptie, een eindejaarsbijeenkomst.

We hebben nog twee weken te gaan tot oud en nieuw. Maar er is genoeg gebeurd om met elkaar terug te kijken op wat we hebben gedaan en meegemaakt.

Treinongeval

2023 was voor Voorschoten het jaar van het treinongeval. Op 4 april rond halfvier in de ochtend werden omwonenden van station Voorschoten wakker door een harde klap, twee minuten later gevolgd door een nog hardere klap. Ik hoef u niet te vertellen wat er was gebeurd. U herinnert zich ook allemaal de hectiek van die dag, de week en weken erna, en voor sommigen zelfs de maanden erna. Er moest tenslotte heel veel worden hersteld en geregeld. Op een dag als vandaag zijn we ook in gedachten bij kraanbestuurder Martin, diens nabestaanden en de gewonden die bij het ongeval waren betrokken.

Ik kan u heel veel verhalen vertellen over wat ik allemaal heb meegemaakt in die periode. Hoe ik het beleefd heb, inclusief survivaltips voor een bestuurder. Het zijn intieme momenten, hilarische belevenissen en gebeurtenissen waar ik tot op de dag van vandaag met enige verwondering en soms verbijstering op terugkijk. Ik heb veel geleerd, zoals dat ook ik gewoon een mens blijk te zijn en ook ik alles moest verwerken. Dat is gelukt dankzij de lieve mannen van ProRail, die mij in alle rust nog eens de treinstellen hebben laten zien en daar met mij over spraken. Dat hoort er ook bij als burgemeester.

Wat ik zeker wil delen vandaag is hoe trots ik ben op de omwonenden, de hulpdiensten, politie, brandweer, ambulances, meldkamer, enzovoorts, die met elkaar een hulpverlening hebben neergezet waar geen woorden voor zijn. Als eerste ter plaatse bij het ongeval was onze Brandweer Voorschoten. Kort daarachter zat de eerste politieauto vanuit Leiden-Zuid. Zij hebben met de meldkamer de eerste lijnen uitgezet, waardoor alles zo goed is verlopen en Voorschoten positief in het nieuws kwam. Als het erop aankomt, dan zijn we er voor elkaar. Dat kwam duidelijk naar voren. Overal in de pers las en hoorde je over boer Freek en de huisarts. Die trouwens – maar dat hoorden we later pas – geen huisarts is, maar specialist ouderengeneeskunde.

Verkiezingen

Trots ben ik op nog veel meer dit jaar. Vers in ons geheugen liggen bijvoorbeeld de Tweede Kamerverkiezingen van vorige maand. De opkomst van meer dan 85 procent was heel mooi. Maar die grote opkomst betekende tegelijk drukte in de stemlokalen en enorme stapels stembiljetten om te tellen. Voor het eerst konden inwoners ook stemmen in ons eigen gemeentehuis. Geweldig dat het is gelukt om dat te organiseren.

Eerlijk gezegd hadden die verkiezingen van mij wel twee jaar later gemogen. Want in februari hadden we ook al de Provinciale Staten en de Waterschappen. En de organisatie van zo’n evenement vraagt heel veel inzet van vrijwilligers en onze medewerkers. Heel veel dank! Terwijl er zoveel ander werk ligt.

Woningbouw

Neem woningbouw. Overal in ons dorp lopen projecten, van de nieuwbouw bij Intratuin tot de prachtige plannen bij Huize Bijdorp. We hebben dit jaar ook met elkaar gesproken over mogelijke locaties voor flexwoningen en over de woonvisie. Dat waren mooie inhoudelijke debatten in de gemeenteraad, waarbij lastige afwegingen moesten worden gemaakt.

In mijn maandelijkse columns in de Voorschotense Krant schrijf ik vaak over mijn vriendengroep. Wij zijn een afspiegeling van de samenleving, in alle opzichten. Laatst hadden we een gesprek over de grote zorgen die er zijn, of hun zonen en dochters over 5 tot 10 jaar überhaupt een kans maken om binnen een reële termijn een betaalbare starterswoning te vinden. Zij kunnen geen bruidsschat aan hun kinderen meegeven voor financiering van een hypotheek, zoals ook zoveel andere mensen dat niet kunnen. Voor die heel grote groep jongeren, de huidige en toekomstige starters op de woningmarkt, is er maar één oplossing: bouwen, bouwen en nog eens bouwen.

Mooi was, dat wij dit jaar voor het eerst een burgerinitiatief hadden voor de realisatie van hofjeswoningen, ook wel bekend als Knarrenhof. Toekomstbestendige woningen, waar ouderen met elkaar fijn kunnen wonen. Dit burgerinitiatief is unaniem door de raad aangenomen.

Klimaat

Van woningbouw is het een kleine stap naar klimaat, energie, duurzaamheid en groen. We legden het laatste zonnepaneel op de Boschbloem. Inwoners kregen gratis energieadvies.

En volgend jaar starten we het groot onderhoud in Adegeest. Met volop aandacht voor groen, maar ook voor veiligheid en waterafvoer (riolering). Op weg daarnaartoe hebben inwoners actief meegedacht; een geslaagd voorbeeld van participatie waarbij inwoners en gemeente met elkaar tot een beter plan en nieuwe inzichten zijn gekomen. Waarbij het niet gaat om wie er gelijk heeft. Het gaat erom om met elkaar tot keuzes te komen waarbij het algemeen belang vooropstaat.

Ook wordt de riolering in de Raadhuislaan aangepakt. En ja, het gaat dan toch echt gebeuren, de rotonde bij het gemeentehuis wordt eindelijk verkeersveiliger gemaakt.

Leuk om te melden zijn de nieuwe bomen die we hebben geplant: een lindeboom in de Voorstraat en 28 andere bijzondere bomen in het Burgemeester Berkhoutpark. Dat brengt me weer op NLdoet. Dit jaar mochten wij als college de leerlingen van de Nutsbasisschool helpen takken snoeien, in de regen, sneeuw en wind. Wat was het leuk om met die kids in gesprek te gaan over wat ze vinden en wat ze willen worden.

Vrijwilligers

Dan heb ik het nog niet gehad over onze vrijwilligers. Want waar zouden wij zijn zonder ze? Ik denk dat ik het antwoord wel weet, en dat is: helemaal nergens. Velen zetten zich al jaren in voor hun medemens. Ik denk aan de mantelzorgers die dag en nacht klaarstaan om in te springen, daar waar de professionele zorg het moet laat liggen door gebrek aan handjes. Of aan alle vrijwilligers bij de sport- en cultuurverenigingen en scoutingclubs, die altijd maar klaarstaan om de mouwen op te stropen. Geen vraag is teveel.

Denk ook aan welzijns- en ouderenorganisaties die onmisbaar zijn in een gemeente, waar het blijkbaar zo fijn en goed leven is, dat we een van de meest verzilverde gemeenten van het land zijn. Dan zijn er de vrijwilligers die elk jaar weer zorgen voor mooie feesten en dagen in ons dorp, van Koningsdag, het Weekend van Voorschoten en de intocht van Sinterklaas, tot de Paardendagen en Open Monumentendag. En laten we tot slot de vrijwilligers bij onze brandweer niet vergeten! Vrijwilligers zijn onmisbaar.

Ondernemers

Trots ben ik ook op onze ondernemers. Het kloppend hart van de samenleving. Zij zorgen voor banen, mede voor diegenen die wat meer hulp nodig hebben in de samenleving. Zo bieden de ondernemers in samenwerking met stichting Meraki ruimte en kansen voor mensen met een uitkering of een statushoudersachtergrond, die willen ondernemen, boekhouder willen worden of werken bij een lokale ondernemer.

Ondernemerschap, dat straalt Voorschoten uit! Dat zien wij ook aan de grote betrokkenheid van ondernemers bij de evenementen. Het eerste ondernemersontbijt op de Dag van de Ondernemer, dat wij dit jaar hebben gehouden, was geslaagd en zeker voor herhaling vatbaar. Ik hoop natuurlijk volgend jaar nog meer ondernemers te zien! Onder wie, zoals we bij elke gebeurtenis in ons dorp mogen zien, ook de schrijvende pers.

Dodenherdenking

De scouting had dit jaar voor het eerst een belangrijke rol bij de Dodenherdenking. De twee scoutingverenigingen die stonden opgesteld zorgden voor het aandragen van de kransen. Ik kreeg kippenvel toen ik deze betrokkenheid van jongeren zag. We moeten met elkaar ervoor zorgen dat de verhalen verteld blijven worden aan de volgende generaties. Dank scouting dat jullie dit willen doen!

Bij de Dodenherdenking staan ook altijd onze veteranen in erehaag. Voorschoten telt iets meer dan 100 veteranen die bij diverse missies in het buitenland hebben gediend in vaak moeilijke omstandigheden. Dit heeft bij menig veteraan sporen nagelaten. Ik ben blij dat er dit jaar voor het eerst zoveel veteranen zijn gekomen naar de lokale Veteranendag. Dat was ook hier in deze zaal. Wat een bijzondere dag was dat. Met elkaar herinneringen delen.

Ambtelijke organisatie

Een groot compliment aan onze ambtelijke organisatie die al drie jaar eigenlijk non-stop aanstaat. De coronaperiode, complexe vraagstukken rond woningbouw, energie, leefbaarheid, veiligheid, de opvang van ontheemden uit Oekraïne en statushouders, en de afwikkeling van het treinongeval hebben het uiterste gevraagd, en vragen dat nog steeds, van onze kleine, maar zeer wendbare en loyale organisatie. Trots op wat wij als Voorschoten neerzetten.

Maar we kunnen het als Voorschoten niet alleen. Samenwerking in de Leidse Regio is zeer noodzakelijk om de dienstverlening aan de inwoners, bijvoorbeeld op het terrein van zorg, te verbeteren, dichterbij te brengen en te continueren. De komende jaren zal deze samenwerking met de gemeenten in de Leidse Regio verder worden geïntensiveerd.

Vrede

Vanuit Voorschoten een stap naar de wereld. Verdrietig genoeg is vrede in de wereld nog ver te zoeken, en misschien wel verder weg dan aan het begin van het jaar. In Oekraïne duurt de oorlog nog steeds voort. Ook als Voorschoten vangen wij inmiddels meer dan 100 ontheemden uit Oekraïne op. Zij maken echt een deel uit van onze samenleving; zijn aan het werk, sporten, gaan naar school en de kids zingen en dansen daar waar dat kan. Wij blijven hopen op een snel einde van de oorlog, zodat families weer herenigd kunnen worden in hun thuisland.

Vrede is ook verder weg dan ooit in de Gazastrook. Iedereen heeft met afschuw de beelden gezien van de terreuraanval van Hamas. Een conflict dat zo diep geworteld is bij de Israëliërs en Palestijnen, dat zoveel lagen kent, en waar inmiddels zoveel onschuldige burgerslachtoffers in die jaren zijn gevallen. Ook op die momenten dat er in de media geen aandacht voor was. De angst onder onze Joodse inwoners is met geen pen te beschrijven. Ik kan hun angst niet wegnemen. Ik kan alleen maar naar hen luisteren; de verhalen en gevoelens.

Vrede is er ook in andere landen niet. Nog steeds moeten er mensen vluchten vanwege hun opvattingen, geaardheid, enzovoorts. In Voorschoten vangen wij nu al anderhalf jaar statushouders op, die wachten op een woning in een gemeente waar ze aan gekoppeld zijn. Het is een druppel op een gloeiende plaat, want de situatie van de opvang bij het aanmeldcentrum is niet meer te doen voor diegenen die zich daar melden. Dat het aanmeldcentrum overvol is, betekent bovendien iets voor de buurtbewoners van het aanmeldcentrum in Ter Apel. De situatie is onhoudbaar geworden.

Waar je je ook bevindt in het politieke spectrum, iedereen is het erover eens dat de asielketen al geruime tijd is vastgelopen en dat op deze manier doorgaan geen optie is. Welk kabinet er ook komt, en alsjeblieft niet weer nieuwe verkiezingen, er zijn heldere antwoorden nodig. De tijd van ondefinieerbare en onuitvoerbare compromissen is voorbij. Wij zijn als fatsoenlijk land verplicht om diegenen die vluchten voor oorlog een menswaardige opvang te bieden.

Vrede, het zou zo mooi zijn om te leven in een wereld waar er vrede is. Ik vraag mij dan altijd af wat we onszelf aandoen in de wereld. Een oorlog leidt tot niets. We moeten met elkaar in gesprek blijven en liever vandaag dan morgen vrede sluiten is de enige oplossing. Vanuit die overtuiging, en om met elkaar stil te staan bij de onschuldige slachtoffers van al dat geweld, heeft het gemeentebestuur bij het gemeentehuis de vredesvlag gehesen.

Afsluiting

Ik ga nu afronden, want u heeft inmiddels lang genoeg naar mij moeten luisteren. Wij zijn hier op het mooie Kasteel Duivenvoorde te midden van heel veel kaarsjes en lichtjes. Een symbool voor hoop en ook herdenking. De feestdagen brengen naast de vreugde die wij met elkaar delen ook het gemis van geliefden. Velen van u hebben tijdens de Lichtjesavond ook al een kaarsje aangestoken voor diegenen die voor altijd in ons hart zitten. Ik zal dat ook zeker doen tijdens de Kerstdagen.

We vragen ons ook af wat het nieuwe jaar gaat brengen. Niemand weet dat. De oudejaarsconference van vorig jaar was van Claudia de Breij: “Het komt niet goed, maar we gaan het goed maken”, waren de woorden waarmee zij haar sterke conference afsloot.

Woorden die profetisch bleken te zijn. Ons vermogen om met onzekerheden om te gaan is op de proef gesteld, en we kunnen niet uitsluiten dat dat ook in het komend jaar zo zal zijn. Maar als ik zie hoe wij in Voorschoten naar elkaar omkijken in moeilijke omstandigheden, heb ik er alle vertrouwen in dat wij voor elkaar blijven zorgen, ook in 2024. We gaan het ook volgend jaar goed met elkaar maken.

Ik wens u fijne kerstdagen toe en een mooie, en voor de hulpdiensten een rustige, jaarwisseling.

Voor nu dank u wel en proost!